1 o 3
Arfer Da
Mae Adran 23(12A) o Ddeddf Llywodraeth Leol 1974 yn caniatáu i'r Comisiwn dros Weinyddu Lleol yng Nghymru gyhoeddi cyngor ac arweiniad i awdurdodau ynghylch arfer gweinyddol da.

 RHAI O EGWYDDORION ARFER GWEINYDDOL DA
  1. Llunio a chyhoeddi polisïau clir
  2. Dylid cyhoeddi polisïau neu feini prawf i bawb gael gwybod beth ydynt.
  3. Dylai polisïau, ar ôl eu cyhoeddi, gael eu gweithredun gyson ac yn wrthrychol.
  4. Ar ôl dweud y dylid gweithredu polisïau cyhoeddedig yn gyson ac yn wrthrychol, serch hynny, dylid edrych ar amgylchiadau penodol pob achos,a phan fo rheswm da dros wneud eithriad, dylid cofnodi'r rheswm y gwnaed yr eithriad hwnnw. Ni ddylai awdurdod lyffetheirio ei hawl i benderfynu.
  5. Cyn penderfynu, dylid talu sylw ir gyfraith, cylchlythyron a chodau ymarfer perthnasol.
  6. Dylai awdurdodau roir ystyriaeth briodol i farn pobl yr ymgynghora â hwy.
  7. Os bwriedir gweithredu yn unol â phwerau a ddirprwywyd, dylai swyddogion sicrhau bod ganddynt y cyfryw awdurdod dirprwyedig a bod hynny wedi ei gofnodin iawn.
  8. Cyn penderfynu, dylai awdurdodau ddarganfod yr holl ffeithiau perthnasol a materol. Ni ddylid rhoi sylw i ystyriaethau amherthnasol.
  9. Dylai adroddiad swyddog wrth bwyllgor fod yn gywir, yn ymdrin â phob pwynt perthnasol ac o ddewis, yn enwedig ar fater cymhleth, yn ysgrifenedig.
  10. Mae angen gofal wrth ganiatáu hawl arbennig i un o blith nifer o bartïon mewn acos, er enghraifft ymgeisydd am ganiatâd cynllunio, annerch cyfarfod. Efallai y bydd angen cynnig cyfle cyfartal i eraill, fel gwrthwynebwyr, er mwyn osgoi annhegwch.
  11. Ni ddylai'r camau gweithredu a gymerir mewn achos penodol fod yn anghymesur nac yn gwbl annheg ac afresymol.
  12. Fe ddylai Awdurdodau roi rhesymau am eu penderfyniadau, yn enwedig os yw'r penderfyniad yn groes i'r polisi neu i arfer arferol, neu fel arall gallai ymddangos fel pe bai'r penderfyniad yn fympwyol ac yn ffafrio'r naill ochr neu'r llall.
  13. Os oes hawl apelio yn erbyn penderfyniad fe ddylid hysbysu'r rheiny yr effeithir arnynt.
  14. Fe ddylai aelodau a swyddogion fel ei gilydd fod â syniad clir o'r hyn sy'n gyfystyr ag ymddygiad derbyniol ac ymddygiad annerbyniol, ac fe ddylent fod yn gyfarwydd â'r rheolau a'r codau perthnasol yn ymwneud â safonau ymddygiad.
next